Dual-Boot sistemde Windows kurulumu sonrası boot menüsü (GRUB) onarımı

Linux kurulu bir bilgisayarda başka bir diske veya partisyona Windows kurulumu yaparsanız (buna “dual-boot” denilir) artık bilgisayarınızı açtığınızda doğrudan Windows’un başladığını görebilirsiniz. Böyle bir duruma düştüyseniz Linux sisteminizi nasıl başlatabileceğinizi bu yazıda kısaca anlatacağım. Mac kullanıcıları da bu yazıdan yararlanabilirler.

Windows ve Linux aynı diske kurulu ise…

Çoğu dual-boot kurulumda Windows ve Linux aynı diskte fakat farklı partisyonlarda (bölümlemelerde) kurulu olurlar ve büyük olasılıkla tek bir /boot partisyonunu paylaşırlar. Bu gibi durumlarda rEFInd kullanarak kolayca dual boot menüsü sorununu çözebilirsiniz. (Ek Not: Windows’u kurmadan önce EFI bölümlemesini de sildiyseniz Debian boot bölümlemesi ayrı yerde bile olsa Debian GRUB ve EFI dosyaları da silindiğinden rEFInd ile bile bu sorunu çözmeniz o kadar kolay olmayabilir, aşağıdaki açıklamamı okuyun.)

Basitçe rEFInd’i nasıl kullandığımı anlatayım:

1. Windows boot edilir. (başka seçeneğiniz yoktur zaten şu an için)
2. rEFInd ISO dosyası sitesinden indirilir.
3. Rufus indirilir.
4. Rufus ile rEFInd ISO dosyası bir USB diske yazılır ve bu USB disk ile boot edilir.
5. rEFInd hemen Linux kurulumunu da tanır ve size Windows-Linux arasında seçim yapmanız için bir ekran sunar. Linux boot edilir.
6. rEFInd bu kere Linux sisteminize kurulur.  debian’da: “sudo apt-get install refind”
7. Kurulum sırasında rEFInd, boot ayarlarını yapayım mı diye sorar, YES derseniz artık rEFInd menüsü bilgisayarınızda kalıcı hale gelir.

rEFInd ekranına hoş bir görünüm vermek için;

1. sudo su
2. cd /boot/efi/EFI/refind/ (sizde farklı olabilir, kontrol ediniz)
3. mkdir themes
4. cd themes
5. apt-get install git
6. git clone https://github.com/EvanPurkhiser/rEFInd-minimal.git
7. cd ..
8. gedit refind.conf
9. Son satır ekleyiniz: include themes/rEFInd-minimal/theme.conf

Windows ve Linux ayrı disklere kurulu iseler…

Böyle bir durumda genellikle Linux’un kurulu olduğu disk üzerinde ayrı, Windows’un kurulu olduğu disk üzerinde ayrı EFI sistem bölümlemesi (partisyon) mevcuttur. Bilgisayar açılırken boot aygıtını BIOS/UEFI kanalıyla seçince Linux boot eder. Ancak bunun için her açılışta boot diskini seçmek gerekir.

grub onarımı yapmak, bilgisayar açılırken önceliği Linux’a vermek, kullanıcıya Windows’u tercih etme seçeneği sunmak, 10 saniye içinde seçim yapılmazsa Linux’u başlatmak için:

# efibootmgr -v

çıktısına göre önceliği belirledikten sonra

# efibootmgr --bootorder 0000,0003 --timeout 10

ve ardından

# update-grub

komutlarını kullanarak bu sorunu çözebilirsiniz.

Siz her iki sistemi aynı diske kurduysanız şuradaki rehbere göz atmanızda yarar olabilir.

Ek bilgiler…

debian kullanıcılarına ek bilgi olarak şu adresteki yönergeleri takip ederek de grub onarımı yapılabilir.

Ubuntu’da grub onarımı hakkında ek bilgi için şuraya tıklayın.

Güncelleme (19.03.2019)

Windows’u yeniden yükleyecekseniz Windows bölümlemelerini silerken EFI bölümlemesini silmemeye dikkat edin. Eğer bu bölümlemeyi silerseniz Debian /boot partisyonu ayrı bile olsa Debian için gerekli EFI dosyalarını da silmiş olursunuz. Bu durumda Grub da silinir. Onarım için decryption, chroot, hosts dosyaları, boot partisyonu EFI partisyonu derken arap saçı bir sorunun içinde debelenir durursunuz.

Böyle bir duruma düştüyseniz yararlı olabilecek linkler bırakayım:

• https://sourceforge.net/p/boot-repair/home/Home/ (denemedim)
• http://matthiaskauer.com/2015/03/install-boot-repair-on-debian-from-ubuntu-ppa/
• http://emmanuel-galindo.github.io/en/2017/04/05/fixing-debian-boot-uefi-grub/
• https://superuser.com/questions/376470/how-to-reinstall-grub2-efi
• https://debian-administration.org/article/325/How_to_recover_GRUB_Debian_Sarge_after_reinstalling_Windows
• https://neosmart.net/EasyBCD/ (denemedim)
• https://www.cybrary.it/0p3n/restoring-grub-installing-windows/

Bunlarla uğraşmak yerine /home ‘un yedeğini alıp debian’ı baştan kurmak çok daha hızlı bir çözüm olabilir.