İkinci el ürünlerde tüketici haklarından yararlanılabilir mi, araba, cep telefonu veya başka herhangi bir malı ikinci el olarak aldığınızda tüketici hukukunun sağladığı haklardan yararlanabilir misiniz, üreticiye yönelik olarak tüketici hakem heyetlerine veya tüketici mahkemelerine başvurabilir misiniz, hukuken durum nedir soruları hakkında kısaca bilgi vermek istiyorum.
Yargıtay bu konuda çelişkili kararlar veriyor olsa da 1,Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun kararlarında, garanti süresi zarfında ortaya çıkan ayıplar bakımından ve garanti süresinden sonra ortaya çıkan gizli ayıplar bakımından, malı ikinci el olarak satın almış olan tüketicilerin de, tüketici hukuku kapsamındaki haklardan ve garanti belgesine ilişkin haklardan yararlanabilecekleri kabul edilmektedir.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2005 tarihli bir kararında 2 bu hususu şöyle ifade eder:
Otomobilin garanti süresi içinde el değiştirmesi durumunda dahi garanti borcu ortadan kalkmayıp, satın alan tüketicinin de garanti kapsamından yararlanma olanağı vardır.
Garanti belgesinin verilmesi zorunluluğu kapsamında, yasa, satıcıyı/ayıba karşı sorumlu tutulanları, garanti süresi içinde malın malzeme, işçilik, montaj hataları nedeniyle arızalanması halinde ücretsiz onarım yapmakla yükümlü tutmakta, sık sık arızalanma sonucu maldan yararlanamama süreklilik gösterirse tüketicinin değiştirme talep edebileceğini ve bu talebin muhataplarınca reddedilemeyeceğini belirtmektedir.
Bu koşullar altında, değiştirme talebine karşı satıcı yanında bayi, acente, imalatçı-üretici ve ithalatçı da müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmaktadır ( TKHK.m.13/f.3 ).
Bu karardaki şu cümle önemlidir:
Garanti kişiyi değil ürünü takip eder.
Aynı husus, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2009 tarihli bir kararında 3 şu şekilde ifade edilmiştir:
Otomobil, garanti belgesi ile birlikte satılması zorunlu olan bir maldır ve garanti süresi içinde el değiştirmesi durumunda dahi garanti borcu ortadan kalkmaz; satın alan tüketici de sağlanan garantiden yararlanabilir.
Bu kararlardan da anlaşılacağı üzere, garanti belgesiyle satılması zorunlu olan, otomobil, cep telefonu, bilgisayar gibi ürünleri ikinci el olarak satın alan tüketiciler de, tüketici hukukunun ve garanti belgesinin sağladığı haklardan yararlanabilmelidirler.
Dipnotlar:
- Örneğin, Yargıtay 20. Hukuk Dairesi, 5 Kasım 2015 tarihli bir kararında (E. 2015/10990 K. 2015/10690 T. 5.11.2015 sayılı karar), ikinci el bir araç satın aldığınızda, araçta üretim hatasından kaynaklanan bir ayıp ortaya çıksa bile, ikinci al alıcının araç üreticisi ile arasında alım satım sözleşmesi bulunmadığından tüketici hukukundan yararlanamayacağına karar vermiştir. Bu kararda, davaya bakmaya tüketici mahkemesinin değil, asliye hukuk mahkemesinin görevli olduğu belirtilmiştir.
Bu karardan sadece 1 ay kadar önce verdiği, E. 2015/3491 K. 2015/8447 T. 6.10.2015 sayılı başka bir kararında 20. Hukuk Dairesi tamamen zıt yönde bir hüküm kurmuş; ikinci el araç alımından kaynaklı ayıp iddiasında dava tüketici kanununa dayalı olarak açıldığından görevli mahkemenin asliye hukuk değil tüketici mahkemesi olduğuna karar vermiştir.
Öte yandan 13. Hukuk Dairesi, aynı günlerde, Ekim 2015 tarihinde verdiği E. 2014/38179 K. 2015/30867 T. 21.10.2015 sayılı kararında, ikinci al araç alıcısı ile aracın üreticisi arasında bir sözleşme bulunmamasına rağmen ikinci el araç alıcısının da üretimden kaynaklanan ayıplar sebebiyle tüketici hukukunun sağladığı “ayıpsız misli ile değişim” talebini yöneltmeye hakkı bulunduğuna karar vermiştir. ↩
- E. 2005/4-487 K. 2005/553 T. 5.10.2005 ↩
- E. 2009/13-542 K. 2009/551 T. 25.11.2009 ↩
