Bilgisayarıma ikinci bir mSATA SSD taktım: Samsung 850 EVO mSATA 250 GB.
Amacım 120’lik Kingston üzerinde Linux, 250’lik Samsung üzerinde Windows kullanmak.
mSATA SSD montajı
Takmak oldukça kolay. Dizüstü bilgisayarın arka kapağını çıkarttıktan sonra kartın yuvasının sağ alt köşesinde bulunan vidayı çıkartın. Kartı yuvasına yerleştirin ve vidayı sıkın. Kartı yuvaya yerleştirirken bükülmemesine dikkat edin. Vidalama bitene kadar, yuvaya yerleştirdiğiniz kenarın karşı kenarına parmağınızla bastırarak kartın düz durmasını sağlayın.
Diski kullanılabilir hale getirmek
Kart takıldıktan sonra başka bir işlem yapmanıza gerek olmadan bilgisayarın “setup” ekranında ve Windows aygıt yöneticisinde diskin tanınması ve görünmesi gerekir.
Windows Gezgini içerisinde bu diskin görünmesi ve kullanılabilir hale gelmesi için disk üzerinde bölümleme (partisyon) işleminin yapılması gerekir. Bunu Windows içerisinden nasıl yapabileceğinizi şurada anlattım.
Diskle ilgili teknik ayarlar
Samsung bu disk için Magician adında bir yazılım sunuyor. Resmi sitesinde bir yerlerde 4.5 versiyonuna rastladım ve indirerek kurdum. Bu sürüm benim diskimi tanımadı. Sitede başka bir yerlerde 4.6 sürümünü buldum. Bu sürüm diski tanıdı. Samsung’dan beklenmeyecek bir hata.
Magician, diskin performansını optimize etmenize, firmware güncelleştirmesi yapmanıza, diskin güvenlik özelliklerini etkinleştirmenize hizmet ediyor. Bu ayarları yapmaya ihtiyaç duymuyorsanız Magician kullanmanıza gerek yok.
SSD’nin kriptolanması (Encryption)
Diski kriptolamaya uygun hale getirmek için Magician’da sol paneldeki “Advanced Feature” bölümünde “Data Security” seçimi yapmak ve sağ paneldeki “Encrypted Drive” bölümünden etkinleştirmeye hazır hale getirmek gerekiyor. Diskin kriptolanması bu yazılım aracılığıyla yapılmıyor. Disk burada sadece kriptolanmaya “hazır hale” getiriliyor. Diskin kriptolanması, Microsoft Bitlocker aracılığıyla yapılıyor. Bunun için diski bu ekranda kriptolanmaya “hazır hale” getirdikten sonra, “secure erase” yapmak, ardından Bitlocker etkinleştirilmiş şekilde temiz Windows kurulumu yapmak gerekiyor.
Secure Erase
Kriptolama öncesinde Secure Erase yapılması gerektiğini söylüyor bize Magician. Ancak iş tam da bu noktada biraz çetrefilleşiyor zira Windows 8 ve sonrası kullanılarak bu yazılımla “secure erase” yapılamıyor.
Peki bu sorunu nasıl aşıyoruz?
Windows 8 ve sonrasında SSD’ye “Secure Erase” işlemi
Bir adet boş USB belleğe ihtiyacımız var. Bu belleği takıyor ve bu ekranda “Create a Bootable USB Drive” seçeneğini kullanıyoruz. Hata verirse USB belleği önce Windows gezginiyle normal biçimlendirin, sonra bu ekranı kullanın.
Daha sonra bu USB’yi bilgisayara takılı halde bırakarak bilgisayarı yeniden başlatıyoruz. Bilgisayarın açıldığı ilk saniyelerde F2 tuşuna basarak setup ekranına ulaşıyoruz. Sizin bilgisayarınızda bu tuş ESC veya Delete veya başka bir tuş da olabilir.
Setup üzerinde UEFI’yi disable hale getiriyoruz.
Daha sonra bilgisayarı yeniden başlatıyoruz, açılma esnasında F7 tuşluyoruz, USB belleğimizi seçiyoruz. Secure Erase için “Y” tuşlayarak yönergeleri takip ediyoruz ve aşağıdaki hata ekranına ulaşıyoruz:
Frozen State sorunu ve çözümü
Bu ekranda yazılı olan adımlar SATA güç kablosunun ayrıca takıldığı SSD diskler için geçerli. mSATA SSD’lerde ise böyle bir kablo yok. Bunun yerine kartı çıkarıp takmak gerekiyor.
Bilgisayarı kapatmadan kasa kapağını açın, kartı çıkartın, biraz bekleyin ve yeniden takın. Daha sonra ekranda yazdığı gibi SEGUIO.exe komutunu verin, bu kere secure erase işlemi başarıyla sonuçlanmalı.
Bu hata mesajında, SSD diskin “Frozen state” (donmuş durum) içerisinde olduğu belirtiliyor. Peki bu ne demek? UEFI sistemi, SSD diskleri boot sırasında temel bazı işlemlere karşı kilitliyor. Diskin secure erase yöntemiyle silinmesi de bu işlemlerden biri. Bu şekilde kilitlenen disk “frozen” sayılıyor. Bu kilitleme, diskin normal kullanımına etki etmiyor. Yani eğer secure erase yapmak istemiyorsanız diskin bölümlemesini yaparak normal kullanıma devam edebilirsiniz.
Bilgisayar açıkken diski çıkartıp yeniden takmak, boot sırasındaki kilitlenmeyi iptal ettiğinden ve bunu pas geçtiğinden secure erase yapabilmemize olanak sağlıyor.
Avukat, yazılım geliştirici. Amerika’da yaşıyor.